مریم اطیابی- به گزارش هنرنیوز، صنایع دستی در نیم سال نخست ۹۲ شاهد برپایی نمایشگاه‌هایی بی کیفیت بود تا آنجا که هنرمندان صنایع دستی در خرداد ماه و هفته صنایع دستی از نحوه برگزاری و ارائه آمارهای این حوزه گلایه‌مند بودند و آن را بخشی از نمایش انتخاباتی دولت دهم می‌دانستند. آنها اعتراضاتی را نیز نسبت به تفویض برخی اختیارات به بخش خصوصی داشتند اما در نیم سال دوم سال نیز با وجود ورود دولت یازدهم هنرمندان این حوزه شاهد برپایی نمایشگاهی نبودند و در مجموع به گفته برخی از آنها امسال با توجه به تورم و جابه جایی دولت‌ها، سال رکود فروش بوده است.

تهران غرفه دارد یا ندارد؟
حال این هنرمندان در حالی پس از ۸-۹ ماه چشم به برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی نوروزی دوخته‌اند که آمارها حکایت از آن دارد که غرفه‌های رایگان سال‌های گذشته با قیمت‌ها بالایی اجاره داده می‌شود و غرفه‌های رایگان نیز در مکان‌های مناسبی قرار ندارند.

از سویی هنرمندان صنایع دستی استان تهران اعلام کرد که علی رغم پیگیری‌هایشان تا کنون ( ۲۷ اسفند ۹۲) هیچ مکانی برای برپایی غرفه‌های صنایع دستی اعلام نشده است و برگزاری نمایشگاه در مجموعه‌های فرهنگی – تاریخی سعدآباد، نیاوران و گلستان منتفی است این در حالی است که تا چند روز پیشتر سخن از اجاره ۱.۵ میلیون تومان به بالای غرفه‌ها بوده است. 

اوجانی -معاون مدیر کل دفتر بازرگانی صنایع دستی کل کشور- منتفی شدن برپایی نمایشگاه در تهران به هنرنیوز می‌گوید:« با توجه به محدودیت‌های کاخ سعدآباد و گلستان و موقعیت جغرافیایی عملیاتی شدن برپایی غرفه مشکل است اما در تلاشیم در کاخ نیاوران طی روزهای آتی نمایشگاه برگزار کنیم.» 

به گزارش هنرنیوز این درحالی است که سال‌های گذشته در هر سه این مجموعه‌ها غرفه‌های صنایع دستی دایر بوده و هر سه این مجموعه‌ها جزو پر بازدید کننده ترین مراکز فرهنگی- تاریخی پایتخت در ایام نوروز هستند و از سراسر کشور گردشگران عبوری از شهر تهران سری به این مجموعه‌ها می‌زنند.

بر قیمت غرفه ها نظارت داریم 

او درباره چرایی رایگان نبودن غرفه‌ها اظهار می‌کند:« بازارچه صنایع دستی در سراسر استان‌ها برگزار می‌شود. با توجه به این که سال گذشته استان‌ها بودجه را پیش‌بینی و امسال جذب کردند و سطح تقاضا از عرضه بیشتر بوده فرضاً استانی ۱۰ منطقه را پیش بینی کرده اما درخواست برای ۱۵ منطقه بوده این درخواست اضافی توسط بخش خصوصی ارضا شده و این بخش اقدام به برپایی برخی غرفه‌ها کرده است.»

وی برپایی این بازارچه را منوط به درخواست هنرمندان و با حداقل قیمت تمام شده عنوان می‌کند و درباره نظارت بر قیمت غرفه‌های اجاره داده شده توسط بخش خصوصی توضیح می‌دهد:« اگر بخش خصوصی مازاد بر پیش‌بینی تعداد بازارچه هر استان به این بحث ورود پیدا کند تا غرفه‌های بیشتری برای عرضه صنایع دستی وجود داشته باشد قطعاً تفاهم‌نامه‌ای با معاونت استانها رد و بدل کرده است. و بر مفاد این قراردادها مدیران استانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نظارت دارند تا با حداقل قیمت تمام شده این غرفه‌ها اجاره داده ‌شود. از سویی نباید از یاد برد که به هر حال غرفه‌بندی، تبلیغات و... هزینه‌هایی برای بخش خصوصی دارد و آنها نیز باید سودی ببرند.»

او ادامه می‌دهد:« ممکن است بخش خصوصی در یک استان دوماه پیش و در یک استان دیگر ۲۰ روز مانده به برگزاری نمایشگاه‌ها تقاضا داده باشد البته شهر به شهر و استان به استان هم قیمت‌ها متفاوت است.»

غرفه‌ رایگان بهتر است یا پولی؟

یک صنعت‌گر چرم می‌گوید:«غرفه‌های کیش رایگان است. اما بلیت رفت و برگشت از ۲۸ تا ۱۳ فروردین ۷۰۰ هزار تومان و بلیت سه روزه ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار تومان است. از سویی اداره میراث هم مکان خوابی به هنرمندان نمی‌دهد و اجاره هر سوییت در ایام نوروز بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است. با این اوصاف با چه ریسکی می‌توان در کیش غرفه زد.» 

یکی از هنرمندان ساری هم توضیح می‌دهد: « قرار است غرفه رایگان اما اسکان نیم بها باشد تا این جای کار خوب است اما مسأله اصلی مکان برگزاری نمایشگاه یعنی جاده فرح آباد ساری، کیلومتر ۸ است. چند گردشگر این مکان را می‌شناسند؟ چقدر امکان خرید در چنین منطقه گمنامی وجود دارد؟» 

از سویی یک گلیم ورنی باف درباره غرفه‌های شهر قزوین توضیح می‌دهد:« این غرفه‌ها در سال‌های گذشته رایگان بود اما امسال در همان مکان قبلی یعنی در بازار قدیمی قزوین هر غرفه بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان اجاره داده می‌شود.» 

یک خاتم‌کار شیرازی نیز با اشاره به این که سال گذشته غرفه‌های این شهر بین ۷۰۰- ۸۰۰ هزار تومان اجاره داده می‌شد، می‌افزاید:« امسال غرفه‌ها بین ۸۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان در سعدیه، حافظیه، تخت جمشید از سوی اتحادیه صنایع دستی اجاره داده می‌شود. همچنین بخشی از غرفه‌ها هم به مزایده‌ گذاشته شده تا هر کس قیمت بیشتری پرداخت کرد آن را اجاره کند. البته به گمانم این قضیه بیشتر در ارگ کریم خانی و توسط شهرداری صورت می‌گیرد.» 

از سمت مشهد به بجنورد در ۵-۶ کیلومتری بجنورد در منطقه « بابا امان» توسط بخش خصوصی غرفه‌هایی با قیمتی‌های۲۵۰ هزار تومان دایر است که در سال قبل مبلغ اجاره آن نصف قیمت کنونی بوده همچنین یک بازارچه رایگان هم در فاصله کمی تا این مکان در حصار گرمخان محل عبور مسافران از بجنورد به مشهد دایر است.

وقتی فرهنگ‌سازی مهمتر از اقتصاد است!
زمانی که خبرنگارهنرنیوز گلایه هنرمندان را به اوجانی-معاون مدیر کل دفتر بازرگانی صنایع دستی- منتقل می‌کند و از اجاره بالا و مکان‌یابی نامناسب غرفه‌های رایگان سخن به میان می‌آورد، او این گونه پاسخ می‌دهد: « شما چطور به این نتیجه رسیدید؟ آیا این مشاهده شخصی شماست یا براساس شنیده هاست؟!هدف ما فقط بحث اقتصادی نیست فرهنگ‌سازی هم هست. مکان‌یابی به صرف اقتصادی مطرح نیست. مهم آن است مردم استان‌های مختلف فرضاً زمانی که به مازندران می‌روند در این نمایشگاه‌ها با هنرهای اصیل آشنا می‌شوند.»
اما همچنان یک پرسش برای هنرنیوز باقی می‌ماند. کدام گردشگر و با چه انگیزه‌ای حاضر می‌شود به مکانی برای خرید صنایع دستی برود که هیچ آشنایی با آن ندارد و احتمالاً مردم بومی منطقه نیز اسم آن را نشنیده‌اند. و دوم این که کدام صنعتگر حاضر می‌شود تولیدات خود را با قیمتی منصفانه به خریدار ارائه کند در حالی که باید علاوه بر اجاره غرفه‌ها سود ۸- ۹ ماه کسادی بازار صنایع دستی را جبران کند و به امید نمایشگاه بعدی بنشیند؟